Wszystkie rośliny narażone są na ataki szkodników. Szkodniki atakują zarówno rośliny w ogrodzie jak również w naszych domach czasami nawet niezależnie od tego jak dobrze o nie dbamy.

Choroby i objawy

 Opis choroby i objawy  Atakowane rośliny  Naturalne metody zwalczania  Chemiczne metody zwalczania
 Fuzarioza
powodowana przez grzyb Rhizoctonia solani, brązowe, wodniste plamy pojawiające się przy podstawie pędu lub na liściach stykających się z podłożem, rośliny obumierają, na powierzchni obumarłych tkanek oraz podłoża występuje jasnobrązowa grzybnia
 begonie, gazanie, lobelie, lwie paszcze, niecierpki Bioczos BR 0,5%
Biosept 33 SL 0,05%
biopreparaty należy stosować naprzemiennie z fungicydami, chore rośliny usuwać z nasadzeń i palić
 Rovlal Flo 255 SC 0,2%
Sarfun 500 SC 0,1%,
rośliny podlać jednym z preparatów stosując 2 do 4 litrów cieczy na m²
 Mączniak prawdziwy
choroba grzybiczna, na młodych liściach i pędach pojawia się biały, mączysty nalot grzybni
 astry, floksy, niecierpki, lobelie, lwie paszcze  rośliny należy podlewać bezpośrednio do podłoża, tak aby ich nie zwilżać, na chore rośliny stosować biopreparaty (BioPlatt 25 EC, Biochikol 020 PC, Bioczos BR, Biosept 33 SL) przemiennie z fungicydami  Bajleton 5 WP
Baymat AE
Topsin M 70 WP
rośliny opryskiwać 2-3 krotnie co 10 dni
 Mączniak rzekomy
choroba powodowana przez grzyby Bremia sp., Peronospora sp. objawia się poprzez owalne, chlorotyczne lub żółte plamy (przechodzące w barwę czerwonobrązową) i nalot grzybiczy na dolnej części liści, zaatakowane liście z czasem obumierają
 bratki, floksy, groszek pachnący, lewkonie, lwia paszcza  nie zwilżać roślin podczas podlewania, na noc rośliny nie mogą pozostać w stanie zwilżenia, biopreparat (Biochikol 020 PC), stosować przemiennie z fungicydami  Dithane M-45 80 WP
Previcur 607 SL
Sandofaan Manco 64 WP
rośliny opryskiwać 2-3 krotnie co 7 do 10 dni, środki stosować naprzemiennie
 Plamistość liści
objawia się poprzez wodniste, okrągłe lub owalne plamy barwy brązowej, chore liście zamierają
 astry, bratki, begonie, floksy, groszek, szałwia, werbena  usuwać i palić porażone liście lub nawet całe rośliny, biopreparaty (Biochikol 020 PC, Bioczos BR, Biosept 33 SL) stosować na przemian z fungicydami  Bayleto 5 WP, Baymat AE,Dithane M-45
Topsin M 70 Wp
rośliny opryskiwać 2 do 3 razy co 10 dni
 Rdza
choroba grzybiczna (powodowana przez Puccinia spp., Uromyces spp.), atakuje latem, na liściach pojawiają sie liczne, okrągłe plamy barwy żółtej, po spodniej stronie liści pojawiają się pomarańczowe bądź brązowe skupienia zarodnikowania grzyba, porażone liście obumierają
 bratki, goździki, lwie paszcze, malwy, stokrotki  lepsze wietrzenie i większe odstępy między roślinami, silnie porażone rośliny należy usunąć, biopreparaty takie jak Biosept 33 SL, Bioczos BR, stosować naprzemiennie z fungicydami  Bayleton,Baymat, Discus,Dithane
środki stosować przemiennie, rośliny opryskiwać 2-3 krotnie co 14 dni
 Szara pleśń
powoduje ją grzyb Botrytis cinerea, objawia się najczęściej w okresie wiosny lub jesieni, na nadziemnych częściach rośliny widoczne są wodniste, brązowe, szybko powiększające się plamy, części roślin lub całe rośliny obumierają
 wiele różnych roślin, min. aksamitki, astry, begonie, bratki, goździki, lobelie, malwy, niecierpki i inne  aby zapobiec rośliny podlewać bezpośrednio do podłoża i dobrą wentylację roślin, po zauważeniu objawów stosować biopreparaty : Biochikol, Biosept  w razie wystąpienia objawów rośliny spryskać fungicydem (Euparen, Kaptan, Rovral Flo), jeżeli jest to konieczne zabieg powtórzyć
 Wirozy
choroba powodowana przez wirusy przemieszczające się wraz z sokami zainfekowanych roślin, mogą być przenoszone przez szkodniki, na narzędziach ogrodniczych, a nawet przez nasiona, kwiaty są drobne i zniekształcone, na płatkach występują smugowaate lub pstre przebarwienia, żółtawe przebarwienia na liściach
 groszek pachnący i wiele innych roślin kwitnących, również rośliny cebulowe  należy kupować rośliny zdrowe i zwalczać czynniki mogące przenosić wirusy, chore rośliny należy usuwać i palić  nie jest możliwe zwalczanie chemiczne
 Zgnilizna korzeni fiołka
choroba powodowana przez grzyby występujące w glebie, głównie w miejscach, w których fiołki i bratki uprawiane są od wielu lat, płatki i liście chorych roślin przebarwiają się i zwijają, system korzeniowy zbyt luźno trzyma się ziemi
 bratki, fiołki  zainfekowane rośliny jak najszybciej wykopać i spalić, wrażliwe gatunki warto co roku uprawiać w innym miejscu  
Miniarka szklarniówka
(Liriomyza huidobrensis)


Znajduje się na europejskiej liście szkodników kwarantannowych. Jest ona, obok Miniarki ciepłolubki (L. trifolii), groźnym szkodnikiem chryzantem i gerber.
Jej larwy żerują wewnątrz liści wyjadając miękisz. Drążą przy tym równowąskie korytarze i tworzą tak zwane miny.
Czerwiec kalinowiec
(Lichtensia viburni)

Występuje powszechnie w krajach Europy Środkowej na różnych krzewach liściastych.
W Polsce notowany jest w szklarniach na figowcu benjamińskim (Ficus benjamina).

Larwy żerują na dolnej stronie liści oraz na pędach - ogładzają rośliny i zanieczyszczają je rosą miodową, na której rozwijają się grzyby sadzakowe. Wzrost krzewów jest zahamowany, a przy silnym porażeniu zamierają pędy lub całe rośliny.
Tarcznik czerniak
(Chrysomphalus aonidum)


Jest bardzo często spotykany na Dracenie obrzeżonej (Dracaena marginata) "Bicolor" i "Tricolor".
Larwy i samice żerują po obydwu stronach liści. Wokół tarczek i w miejscu żerowania powstają żółte plamy. U bardzo porażonych roślin zasychają końce liści.              
Misecznik cytrusowiec
(Coccus hesperidum)

Czerwiec ten występuje pospolicie na wielu gatunkach roślin doniczkowych, ale najczęściej zasiedla figowca benjamińskiego i bluszcz pospolity.
Samice są przytwierdzone kujką do górnej strony liści lub młodych pędów. Podczas żerowania intensywnie pobierają sok rośliny, który po odfiltrowaniu białka wydalają w postaci rosy miodowej ( lepka, błyszcząca substancja ). Bogada jest ona w węglowodany, stąd często pozostawiona na liściach jest pożywką dla grzybów sadzakowych.

Samice długości 3,5 – 5 mm widoczne.
Roztocze
(Polyphagotarsonemus latus)

Roztocz szklarniowiec
bardzo często powoduje zahamowanie wzrostu pędów i nieprawidłowy rozwój liści wielu gatunków roślin doniczkowych. Na bluszczu następuje skrócenie między więźli pędów wierzchołkowych, zdrobnienie i brązowienie najmłodszych liści, na sępolii pąki kwiatowe nie rozwijają się normalnie a najmłodsze liście są zniekształcone i zgrubiałe, na szeflerze najmłodsze liście zaginają się brzegami do dołu, a ich spód ma barwę czerwoną, na bugenwilli na płatkach kwiatowych są jaśniejsze przebarwienia.

Roztocz ten ma ciało owalne, wypukłe, błyszczące z niewielką liczba szczecin, długość 0.2 mm. Mozaikowate przebarwienia na liściach powstają wskutek żerowania larw i osobników dorosłych przędziorka Chmielowca. Osobniki dorosłe są długości około 0,5 mm, zielonkawożółte z brązowymi plamami po bokach ciała. Rozwojowi szkodnika sprzyja ciepłe i suche powietrze i w takich warunkach płodność samic jest najwyższa, a czas rozwoju jednego pokolenia skrócony do kilku dni.

Zapobieganie i zwalczanie roztoczy
– roztocze są trudne do zniszczenia, ponieważ jest niewiele preparatów do ich zwalczania. Jedynym preparatem w formie gotowej, przeznaczonym do ochrony upraw amatorskich przed roztoczami, jest Polysect Hobby Al. Z preparatów tych należy przygotować odpowiednio rozcieńczony roztwór i za pomocą opryskiwacza dokładnie opryskać rośliny dwukrotnie w odstępie 7 – 10 dni.
Opuchlak
(Otioghynchus sulcantus)

Opis szkodnika
Są to ryjkowce charakteryzujące się płaskorozszerzonym końcem ryjka. Najpopularniejsze szkodniki wśród opuchlaków to opuchlak lucernowiec i opuchlak truskawkowiec. Chrząszcze te osiągają znaczne rozmiary nawet do 13 – 15 mm długości. Barwa podstawowa postaci dorosłej to barwa ciemna z jaśniejszymi łuskami na pokrywach. Larwy są beznogie, zgięte o barwie białokremowej z ciemniejszą głową, osiągają do 11 mm długości.

Objawy uszkodzenia
Chrząszcze żerują na liściach powodując powstawanie nieregularnych dziur a także zjadają młode pędy. Na chmielu i lucernie wygryzają głębokie rany. Larwy obgryzają korzenie a niekiedy przecinają korzeń główny. Opuchlak truskawkowiec ogryza wiosną pączki a następnie wykonuje żer zatokowy wzdłuż brzegów liści. Podobny żer możemy spotkać na lilaku. Chrząszcze żerują w nocy.

Rośliny żywicielskie
Truskawka, lucerna, różanecznik, malina, irga, rośliny ozdobne (także uprawiane w szklarni).    
Ziemiórka
Ziemiorka
Ziemiórka – (Sciaridae)
Ziemiórka zaroślanka – (Bradysia amoena)
Ziemiórka szklarnianka – (Ctenosciara hyalipennis)
Ziemiórka kaktusianka – (Bradysia coprophila)


Atakują:
podłoże, najmniejsze korzenie, młode rośliny, siewki, nasiona

Objawy i uszkodzenia
Wokół roślin i w pomieszczeniu pojawiają się małe, czarne i ruchliwe muszki. Dokładna obserwacja podłoża powoduje wykrycie niewielkich białawych (do 7 mm) larw. Szczególnie na młodych roślinach możemy zaobserwować objawy żółknięcia i wysychania. Powodem są larwy ziemiórek, Larwy te generalnie rozkładają szczątki organiczne, a także zjadają glony i grzyby, co przynosi roślinom pożytek. Jeśli jednak rozmnożą się za nadto, wówczas zaczynają podgryzać tworzące się młode korzenie roślin. Czasami mogą nawet drążyć kanały w tkance młodych pędów. W efekcie rośliny najczęściej doznają infekcji grzybowych (np.: Verticillium czy Pythium), co sprawia, że korzenie podgniwają, a rośliny obumierają. Larwy ziemiórek uszkadzają również kiełkujące siewki i nasiona.
Jak i czym zwalczać:
Najczęstszym powodem pojawienia się ziemiórek w mieszkaniowych uprawach jest zastosowanie zakażonego jajeczkami podłoża podczas przesadzania roślin. Warto więc stosować profilaktykę mającą na celu odkażenie podłoża przed jego zastosowaniem. Niszczące efekty bytowania ziemiórek w podłożu są zdeterminowane dużą liczebnością larw i to w korzystnych do tego warunkach (musi być bardzo wilgotno). Poza tym ich zgubny wpływ na roślinę jest uzależniony od jej kondycji, wieku, warunków, itp.

Larwy ziemiórek przenoszą się w głąb ziemi jeśli robi się zbyt sucho lub gorąco, więc metody polegające na przesuszaniu podłoża na niewiele się zdadzą. Ze względu na fakt, że ziemiórki potrafią przenosić zarodniki grzybów, po stwierdzeniu ich obecności należy więc także podwyższyć czujność w kwestii objawów wskazujących na atak jakiegoś grzyba. To pośrednia szkodliwość tych owadów, która może (nie dopilnowana) okazać się większym problemem niż same ziemiórki.

Metody chemiczne:
Po wykryciu dorosłych owadów, należy od razu walczyć z zagrożeniem tkwiącym w ziemi czyli z larwami.

Stosujemy jeden z preparatów BASUDIN 600 EW , NOMOLT 150 SC, TRIGARD 15 WP, METHOMEX 200 SL. Zabieg warto powtórzyć co 10 dni, 1 lub 2 razy (zależnie od liczebności muszek i larw). Równolegle należy stosować metody naturalne (patrz niżej).

Z innych środków skutecznych w walce z ziemiórkami można wymienić: ACTELLIC 500 EC, DECIS 2,5 EC, SHERPA 100 EC, WINYLOFOS 550 EC, są one jednak polecane przy walce na większą skalę.

Metody naturalne:
Doskonałą metodą na wytępienie osobników dorosłych jest porozmieszczanie żółtych tablic lepowych pomiędzy roślinami. Można tez zastosować żółte naczynia wypełnione wodą z odrobiną płynu do mycia naczyń (zmniejsza napięcie powierzchniowe i muszka tonie po wpadnięciu) . Można też umieścić w podłożu tzw. pałeczki nawozowo-ochroniarskie PR.
Mączlik szklarniowy
(Tialeurodes vaporariorum)


Długość: 1-1,5 mm.
Barwa: biała.

Atakiem tego szkodnika narażone są rośliny szklarniowe oraz uprawiane w domu. Najczęściej atakowane są sałata oraz rośliny strączkowe.

Malutkie białe owady przypominające motylki (ćmy) żerują na dolnych brzegach liści. Najprostszym sposobem zwalczania jest wprowadzenie do szklarni naturalnych wrogów owada takich jak błonkówkę drobnicę szklarniową lub pluskwiaka. Możemy stosować opryski z wody z mydłem lub roślin typu czosnek. Najprostszym sposobem jest opryski środkiem chemicznym zwalczającym mączliki.

Ciekawostką jest fakt iż mącznik szklarniowy nie atakuje roślin rosnących w pobliżu nagietka i rumianku.

Zwalczanie:

  • sulfuryzacja lub odparowywanie zoocydów
  • zwalczanie biologiczne za pomocą dobrotnicy szklarniowej
  • stosowanie pasożytniczych grzybów, w postaci oprysku
Przędziorek chmielowiec
(Tetranychus urtricae)

Na ataki tego szkodnika szczególnie narażone są rośliny domowe oraz szklarniowe.
Przędziorki atakują niektóre rośliny ogrodowe typu: dalie, róże, fiołki i truskawki.

Szkodnika rozpoznajemy gdy na roślinach zaobserwujemy drobne przebarwienia w górnej części liścia (od góry). Liście stopniowo zaczynają usychać.

Aby zapobiegać występowaniu szkodnika trzeba trzymać wysoką wilgotność powietrza. Silnie zaatakowane rośliny opryskujemy preparatami chemicznymi zwalczającymi przędziorki.
Mszyce
(Aphis)


Mszyca ogórkowa (Aphis gossypii) jest wektorem wirusa żółtej mozaiki ogórka. Pluskwiak ten występuje na wielu gatunkach roślin ozdobnych, szczególnie często na chryzantemach i roślinach doniczkowych. Skutkiem żerowania mszycy jest deformacja najmłodszych liści i zahamowanie wzrostu roślin.
Na atak mszycy narażone jest większość roślin rosnących w otwartej przestrzeni.

Mszyce to malutkie różnokolorowe (najczęściej zielone, szare lub czarne) owady.

Mszyce żywią się sokiem roślin doprowadzając do usychania liści a niekiedy nawet do śmierci roślin. Najlepszym naturalnym sposobem walki z mszycami jest sięgnięcie po pomoc jej naturalnych wrogów takich jak: biedronki, pasożytniczą błonkówkę lub złotooki.

Inna metodą niestety mniej ekologiczną jest oprysk. Opryskiwać możemy dostępnymi środkami chemicznymi lub we wczesnym stadium ataku mszyc wodą z mydłem lub preparatami zawierającymi wyciągi z roślin typu czosnek.

Wciornastek

Frankliniella (cieplarek, czerniec)
Wciornastek zachodni (Frankliniella occidentalis)


Znajduje się na europejskiej liście szkodników kwarantannowych. Występuje na prawie wszystkich gatunkach roślin ozdobnych uprawianych pod osłonami. Są również często spotykanymi szkodnikami roślin doniczkowych w naszych domach, głównie palm, figowców, filodendrów, dracen, maranty, bluszczu, kordyliny, juki.

Dorosłe owady mają wąskie podłużne ciało o długości 2 mm. Zarówno larwy jak i osobniki dorosłe żerują po obu stronach liści, powodując srebrzyste plamy z licznymi, czarnymi grudkami odchodów szkodnika oraz na kwiatostanach - odbarwienia tworzące plamki różnego kształtu. Rozwojowi sprzyja sucha, gorąca pogoda.

Osobniki dorosłe wciornastka są czarne, długości 1,3 – 1,6 mm. Larwy są bez skrzydłe, a nimfy z zaczątkami skrzydeł, białe. Zarówno żerują na liściach powodując ich szerzenie oraz zniekształcenie blaszki liściowej.

Wciorniastki

rośliny są atakowane przez różne gatunki wciorniastków - brązowoczarnych owadów o wąskim ciele długości do 2 mm, których rozwojowi sprzyja gorąca i sucha pogoda, na płatkach kwiatów pojawiają się białe cętki i przebarwienia, z czasem coraz bardziej rozległe, w przypadku silnego porażenia pąki kwiatowe nie otwierają się, na liściach widoczne przebarwienia barwy srebrzysto-białej, regularne podlewanie roślin i zapobieganie przegrzewaniu szklarni poprzez wietrzenie i cieniowanie, po wystąpieniu objawów rośliny spryskać odpowiednimi środkami, np. Insectum